Bilişim Sözlüğü

Bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanmış, birbiri ardına uygulanacak işlem adımlarının tümüdür. Bilgisayar bilimlerinin temelini oluşturur.

Uygulama Programlama Arayüzü, farklı yazılım bileşenlerinin birbirleriyle nasıl iletişim kuracağını tanımlayan bir dizi kural ve protokoldür. Geliştiricilere, belirli bir yazılım veya hizmetin işlevselliğine erişim sağlar.

İngilizce Asymmetric Digital Subscriber Line2 teriminin kısaltmasıdır. Daha yüksek veri hızlarına ulaşmayı sağlayan ve uygun santrale daha uzak mesafedeki istemcilerin de bağlanmasına izin veren ADSL standartıdır.

Her İnternet kullanıcısının dosya transferi yapabileceği yerlere verilen isimdir. Kullanıcı adı olarak anonymous, şifre olarak e-posta adresinizi vererek bu alanlara erişebilirsiniz.

60'ların sonu 70'lerin başında Amerika Savunma Bakanlığı tarafından, olabilecek bir nükleer savaşta ayakta kalabilecek WAN projesidir. İnternet'in oluşmasındaki temel taş olarak bilinir.

Yapay Zeka, insan zekasını taklit eden ve öğrenme, problem çözme, dil anlama gibi görevleri gerçekleştirebilen bilgisayar sistemleridir. Makine öğrenimi, derin öğrenme ve doğal dil işleme gibi alt alanları vardır.

Web sayfalarının tamamını yeniden yüklemeden veri alışverişi yapmasını sağlayan bir web geliştirme tekniğidir. JavaScript ve XMLHttpRequest nesnesi kullanarak arka planda sunucuyla iletişim kurar ve sayfanın belirli bölümlerini dinamik olarak günceller.

İnternet üzerindeki bilgileri aramak ve bulmak için kullanılan yazılım sistemidir. Web sayfalarını tarar, indeksler ve kullanıcıların arama sorgularına göre ilgili sonuçları gösterir. Google, Bing ve Yahoo en popüler arama motorları arasındadır.

Bir problemi çözmek veya belirli bir görevi yerine getirmek için takip edilen adım adım talimatlar dizisidir. Bilgisayar bilimlerinin temel yapı taşlarından biridir ve her yazılım programının arkasında algoritmalar bulunur.

Bilgisayar sistemlerini virüslerden, kötü amaçlı yazılımlardan ve diğer güvenlik tehditlerinden korumak için tasarlanmış yazılımdır. Sistem taraması yaparak zararlı yazılımları tespit eder, karantinaya alır veya kaldırır.

Uygulama Programlama Arayüzü, farklı yazılım uygulamalarının birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan bir dizi tanım, protokol ve araçtır. Geliştiricilere, belirli bir uygulamanın özelliklerine veya verilerine erişim sağlar.

Bir kullanıcının çağırma işlemini başlatacağı zaman tam adresten daha az karaktere sahip olan bir adres kullanmasına imkân tanıyan çağırma.

Belirli gerçeklerden, bu gerçeklerin inandırıcı açıklamalarına doğru yapılan sonuç çıkarma.

Bir çerçeve iletimini vakitsiz bir şekilde sonlandırmak için kullanılan, bit dizisi içinde herhangi bir yerde yer alabilen belirli bir bit örüntüsü.

Bir veya daha fazla işin bu tür bir iş ile daha sonra herhangi bir buluşmasını engelleyerek olağandışı kalmasına neden olan basit işlem.

Var olan yordamları izlemeyen bağlantı kesilmesi. Bir durdurulmuş bağlantı diğer varlıkların yetkisiz erişimini mümkün kılabilir.

Bir taban adrese başvurmaksızın bir konumu tanımlayan doğrudan adres. Bir mutlak adresin kendisi de bir taban adres olabilir.

Mutlak kod üreten birleştirici.

Tüm adreslerin mutlak adresler olduğu kod.

Mutlak koordinatları kullanan bir görüntü komutu.

Belirlenen bir koordinat sisteminin başlangıcına göre adreslenebilir bir noktanın konumunu tanımlayan koordinatların herhangi biri.

Doğru, tanımlanmış veya teorik olarak doğru bir değeri hesaplanmış, gözlenmiş, ölçülmüş veya başarılmış bir değerden çıkarılmanın cebirsel sonucu.

Tüm adreslerin mutlak adresler olduğu, yük modüllerini dış depolamadan iç depolamaya kopyalayan, adres ayarlamanın gerekli olmadığı bir program.

Başlangıç ve bitiş noktaları mutlak koordinatlar içinde belirtilen vektör.

Bir işlemler listesi veya veri yapılarındaki mevcut özellikler ve dahili gerçekleştirmeyle ayrılan ara yüzler ile bu işlemlerin genel özellikleri tarafından tanımlanan veri yapıları sınıfı.

Uygulama katmanı verisinin ya da uygulama protokol denetim bilgisinin, bu bilgileri göstermek için kullanılan kodlama tekniklerinden bağımsız işaretleme kuralları kullanılarak belirtilmesi.

Bir hizmet sağlayıcı görev içerisinde bu görevin başka bir görevi beklemesine veya ana programın görev senkronizasyonu için giriş çağrı deyimini işletmesine neden olan bileşik deyim.

Bir sistemin ya da işlevsel birimin sözleşme koşullarını yerine getirdiğini göstermek için satıcının katılımıyla sistemin kurulmasından sonra alıcının önerisi doğrultusunda test edilmesi.

Bir kaynağın kullanımını mümkün kılmak.

Bir manyetik diskte bulunan, üzerine manyetik kafaların takılı olduğu kol.

Varlığın kullanım için yetkilendirildiği kaynaklar esas alınarak varlıkların atanabileceği bir kategori.

Bir veri işleme sisteminin kaynaklarına yalnızca yetkilendirilenler tarafından ve yetkilendirilmiş yollarla erişilmesini sağlayan yöntem.

Bir çerçeveyi bir andaçtan ayıran, andaç kullanabilecek veri istasyonlarını gösteren, bir çerçevenin iptal edilmesi gerektiği zamanı gösteren ve istasyonların bir sonraki andacı talep etmelerini sağlayan bir bit örüntüsü.

Bir kaynağa erişim için yetkililendirilen varlıklar ve erişim haklarının listesi.

Korunan bir kaynağa erişebilmek için bir varlıktan istenen yetki düzeyi. Örneğin, belirli bir güvenlik düzeyindeki veri veya bilgiye erişme yetkisi.

Bir kullanıcı temsilcisinin ve bir ileti aktarma sisteminin birbirlerine erişim sağlamalarına ve ilişkili bilgiyi yönetmelerine izin veren hizmet.

Bir erişim kolunun ya da tarağın hareket etmesinden sorumlu düzenek.

Veri kullanımında, verinin okunması ve yazılması esnasındaki bellek kullanımında, veri transferi yapmak için bir giriş çıkış kanalının kullanımında geçerli olan teknik. Örneğin: Rasgele erişim yöntemi, doğrudan erişim yöntemi, sıralı erişim yöntemi.

Bir veri tanımının erişim yolundan ayrılmasıyla, erişim yolunda yapılan değişimlerin, bir programdaki veri tanımında değişiklik gerektirmemesi.

İstenilen veriye ulaştıran bir adresler zinciri. Bir veri parçası için eşzamanlı olarak birden fazla erişim yolu mevcut olabilir.

Belirtilen erişim haklarının geçerli olarak kaldığı zaman dilimi.

Bir öznenin belirli bir nesneye göre erişim haklarının tümü.

Bir öznenin belirli bir nesneye belirli bir tür işlem için erişim izni. Örneğin, bir sürecin bir dosyayı okuyabilmesi ancak o dosyaya yazamaması izni.

Veri için bir çağrının başlatıldığı an ile veri ediniminin tamamlandığı an arasındaki zaman aralığı. Erişim süresi, gecikme süresi ile iletim süresi toplamına eşittir.

Bir erişim hakkı tarafından belirlenen işlem türü. Örneğin: Okuma, yazma, yürütme, ekleme, güncelleme, silme veya yaratma.

Bir ileti aktarma sistemini başka bir iletişim sistemine bağlayan ve kullanıcılarının ileti işleme sistemine dolaylı olarak ulaştığı işlevsel birim.

Varlığa ait eylemlerin, bu varlık için benzersiz bir şekilde izlenebilmesini sağlayan özellik.

Hatadan arınmış olma niteliği. Hatasız olmanın nitel bir değerlendirmesi ve küçük bir hataya karşılık gelen yüksek bir değerlendirme.

İletilen verinin alındığını gösteren ve alıcı tarafından göndericiye verilen onay sinyali.

Veri ileten seslerden oluşan sinyal.

Veri tabanlarında, bir bilgi tabanındaki veya kavramsal şemadaki cümlelerin bir grubunu başka bir cümleler grubuna çeviren veya onları bilinen bir duruma getiren bir dizi araya girme, silme veya getirme. Yapay zekada, senaryo tabanlı bilgi gösteriminde bir aktör tarafından gerçekleştirilen işlem.

Bilgisayar programlamada, bir etkinleştirme kaydının oluşturulması. Yapay zekada, bir kuralın ateşlenmesi ya da bir programın veya alt programın çağrılmasına izin veren işlem.

Bir yapay sinirin çıkış değerini, yapay sinirin giriş değerlerine ve mevcut bağlantı ağırlıklarına dayalı olarak hesaplayan işlev. Çıkış değeri sürekli ya da kesintili olabilir.

Bir görev ya da alt programın bir örneğini temsil eden ve bu örnek için veri değerleri ve süreç durumu içeren veri nesnesi. Bir etkinleştirme kaydı parametreler, sonuçlar ve yerel veri gibi değerler içerebilir.

Görüntünün daha doğru kontrol edilmesi amacıyla ekrandaki her bir piksele kendi transistörünü veren görüntü aygıtı. Bu görüntü aygıtı daha fazla parlaklık ayrımı ve daha az hareketlilik bozulması sağlar.

Bir veri işleme sisteminin durumunun yetkisiz olarak kasten değiştirilmesi ile ilgili herhangi bir tehdit. Örneğin: Mesajların değişikliğe uğraması, sahte mesajların araya girmesi, sahte davranışların sergilenmesi veya hizmetin reddi ile sonuçlanan bir tehdit.

Pencereler kümesinden o anda kullanılmakta olan pencere.

Veriyi değişikliğe uğratma veya yeni veri ekleme amacı ile hatta girme.

Bir senaryoda bir konuya ait rolü yerine getiren varlık. Örneğin: Temsilci, temsilci ortağı, mirasçı, hasta vb.

İlgili bir bildirimle bir veri nesnesinin ilişkilendirilmesi amacı ile somut bir örnekle gösterim veya bir program çağırma içinde kullanılan bir anlatım, tanıtıcı, veya diğer dil yapısı gibi bir parametre. İlgili bildirim, biçimsel parametre olarak adlandırılır.

Dağıtımın ve doğrulamanın yer aldığı potansiyel alıcı. Potansiyel alıcı durumu dağıtım ve doğrulama yapılması üzerine gerçek alıcı durumuna geçer.

İki nokta arasındaki zaman birimi başına aktarılan bitlerin, karakterlerin veya blokların ortalama sayısı.

Dış bilgi kaynağından alınan öneriye uygun olarak iç bilginin düzenlenmesi ya da var olan bilgiye göre yeni edinilen bilginin dönüştürülmesini temel alan öğrenme stratejisi.

Başarım özelliklerini çevresindeki değişikliklere göre ayarlayan sinir ağı.

Süreç denetiminde, örneksel giriş alt sisteminde bağlayıcı ve örnekselden sayısala dönüştürücü arasındaki örneksel veri yolu. Bu yol bir süzgeci, bir örneksel sinyal çoklayıcıyı ve bir ya da daha fazla yükselteci içerebilir.

Örneksel sinyal düzeyini, ardından gelen örnekselden sayısala dönüştürücü giriş aralığına uyarlayan, bir ya da daha fazla örneksel giriş kanalına bağlanmış yükselteç.

Örneksel çıkış değişkeni, iki örneksel giriş değişkeninin çarpımı ile orantılı olan işlevsel birim. Bu terim, bir servo-çarpım birimi gibi birden fazla çarpma yapabilen bir aygıta da uygulanabilir.

Uygun olduğunda temel hizmetleri kullanan ve OSI ortamında belirli bir kapasite sağlayan uygulama katmanının bir varlığının bir bölümü.

Bir uygulama probleminin çözümüne özel yazılım ya da program. Örneğin: Elektronik tablo programı.

Yedekleme dosyalarını ve beraberindeki günlük kayıt dosyalarını, genellikle verilen bir zaman dilimi için saklamak.

Bir değişkenin mevcut veri değerini bir matematiksel ya da mantıksal deyim tarafından belirlenmiş yeni bir veri değeri ile değiştiren basit deyim.

Tüm uygulama işbirliklerini tesis etmek ve bitirmek için özel ve tutarlı bir araç sağlayan uygulama hizmet elemanı.

İnternet bağlantısı için en çok kullanılan bağlantı tekniğidir. Standart bakır telefon telleri üzerinden daha fazla veriyi ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. VDSL, G.SHDSL gibi benzer teknolojiler olan xDSL teknoloji ailesinin bir üyesidir.

Daha yüksek veri hızlarına ulaşmayı sağlayan ve uygun santrale daha uzak mesafedeki istemcilerin de bağlanmasına izin veren ADSL standardıdır.

Dünya üzerinde standart olarak kabul edilen İngilizce harfleri tanımak için kullanılan bilgisayar kodları standardına verilen isimdir.

Verileri 53 byte sabit büyüklüğünde hücreler halinde ileten bir ağ tekniğidir. Veri iletimi için paket anahtarlamanın bir türü sayılabilecek bir yöntem olan hücre aktarımı (cell relay) tekniğini kullanır.

Elektronik belge değişimi standardı olan PDF'yi kullanarak daha kolay iletişim kurmanızı ve işbirliği yapmanızı sağlayan üründür.

Bilgiye erişimin özgür olması gerektiğini, dolayısı ile üretilmiş olan herşeyin kaynağının da açık olması gerektiğini söylemektedir.

Açık Kaynak felsefesi ile oluşturulmuş yazılımlardır. Yapıları gereği bu yazılımlar büyük bir çoğunlukla ücretsizdir. Fakat profesyonel destek ve kişiye özel geliştirmeler için para talep edilir.

İngilizce Asymmetric Digital Subscriber Line teriminin kısaltmasıdır. İnternet bağlantısı için en çok kullanılan bağlantı tekniğidir. Standart bakır telefon telleri üzerinden daha fazla veriyi ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. VDSL, G.SHDSL gibi benzer teknolojiler olan xDSL teknoloji ailesinin bir üyesidir.

İngilizce Asymmetric Digital Subscriber Line2 teriminin kısaltmasıdır. Daha yüksek veri hızlarına ulaşmayı sağlayan ve uygun santrale daha uzak mesafedeki istemcilerin de bağlanmasına izin veren ADSL standartıdır.

Bilgisayar ağları birbirlerine bağlı bilgisayarlardan meydana gelen, bilgisayarların haberleşmeleri, bilgi ve kaynaklarını paylaşabilmeleri için oluşturulan yapılardır. En az iki bilgisayarı birbirine bağlayarak bir ağ oluşturulur.

Bir başka ağ için giriş sağlayan ağ noktasıdır.

Alan adı İnternet sitesini tanımlayan isimdir. Bir web sitesinin İnternet'teki adı ve adresidir. Bu adres olmadan bir İnternet kullanıcısı web sitesine sadece IP adresiyle ulaşabilir. Alan adları, IP adresi bilgisayarların (sunucuların/serverların) birbirini tanımasını sağlayan numara sisteminin basitleştirilmiş ve akılda kalması için kelimelerle ifade edilmiş halidir.

Bkz. UYGULAMA

Bir web sitesinin başlangıç sayfasına verilen isimdir, anasayfa olarak da geçer

Kişileri istedikleri bilgiye veya web sayfasına ulaştırmayı amaçlayan bilgi tarayıcı servislerdir. En yaygın arama motorları Google, MSN Live, Yahoo'dur.

Bir döküman içinde belirli bir bölgeye ulaşabilmek için tanımlanır.

Her İnternet kullanıcısının dosya transferi yapabileceği yerlere verilen isimdir. Kullanıcı adı olarak anonymous, şifre olarak e-posta adresinizi vererek bu alanlara erişebilirsiniz.

Bkz. ANONİM DOSYA AKTARIM PROTOKOLÜ

Döküman /dosya araştırma hizmeti olan Archie, ftp sitelerinden, istediğiniz dosyaları bulabilmeniz için gerekli olan bir veritabanı araştırma aygıtıdır.

60'ların sonu 70'lerin başında Amerika Savunma Bakanlığı tarafından, olabilecek bir nükleer savaşta ayakta kalabilecek WAN projesidir. İnternet'in oluşmasındaki temel taş olarak bilinir.

Dünya üzerinde standart olarak kabul edilen İngilizce harfleri tanımak için kullanılan bilgisayar kodları standartına verilen isimdir.

Bkz. KİMLİK DENETİMİ

Akıllı saatler içlerinde bir işlemci ve bilgisayar devresi taşırlar. Tipik bir telefonun yaptığı bütün işlemler yapabilirler.

Cep telefonunun sağladığı klasik özelliklere, bilgisayar dünyasının bir ürünü olan PDA’lerin özelliklerinin de eklenmesiyle tasarlanan gelişmiş mobil iletişim cihazıdır. Akıllı telefonlarda mobil işletim sistemleri bulunur.

Televizyon üzerinden internete bağlanmaya ve özel geliştirilmiş uygulamaların çalıştırılmasına olanak sağlayan işletim sistemine sahip televizyonlara verilen genel isimdir.

Bilgisayarda kartların ve diğer tüm donanımların üzerine takıldığı ana ve en önemli parçalarından birisidir. Bazı donanımlar anakart üzerine, bazıları da kablolarla anakart girişlerine takılır. Üzerinde veri yolları bulunur. Tüm birimler anakartın üzerindeki veri yolları sayesinde birbiri ile iletişim kurarlar.

İş akış şemaları kurulan algoritmalar üzerinde çalışmayı kolaylaştıran yapılardır. Aynı zamanda algoritmanın başka geliştiriciler tarafından kolaylıkla anlaşılmasını da sağlarlar. Kurulan bir algoritmanın iş akış şemasına aktarılması oldukça kolay bir iştir. İş akış şeması ne kadar ayrıntılıysa kurulan algoritma üzerindeki hataların giderilmesi ve geliştirilmesi de o derece kolaydır.

Google tarafından yapılan bir işletim sistemidir. Genel olarak çeşitli akıllı telefon ve tabletlerde kurulu olarak gelir ve kullanıcılara Google’ın kendi hizmetleri olan Search, Youtube, Maps, Gmail ve daha fazlası programı kullanabilmemizi sağlar.

Antivirüs bilgisayarda bulunan virüslere karşı geliştirilmiş bir virüs programıdır. Virüsler bulaştıkları dosyaların sistem yapılarını değiştirebilir. Örneğin dosya *.exe, *.com, *.doc, *.xls, *.bat uzantılı olabilir. Virüs bulaştığı dosyanın uzantısını bozarak o dosyayı kullanılamaz hale getirir. Antivirüsün görevi bu virüsleri saklandıkları yerden çıkararak temizlemek ve bu dosyanın yapısının bozulmamasını sağlamaktır.

Kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır.

Artırılmış gerçeklik (AR) ses, video, grafik veya GPS verileri gibi bilgisayar tarafından üretilip duyusal girdi ile artırılıp canlandırılan elemanların fiziksel, gerçek dünya ortamıyla birleştirilmesiyle oluşturulan yeni bir algı ortamının canlı doğrudan ya da dolaylı bir görünümüdür.

Bir web uygulamasının veya yazılımın sunucu tarafındaki bileşenidir. Veritabanı işlemleri, sunucu mantığı ve API'ler gibi kullanıcının doğrudan görmediği işlevleri içerir.

Büyük Veri, geleneksel veri işleme yazılımlarının işleyemeyeceği kadar büyük veya karmaşık veri kümelerini ifade eder. Hacim, hız ve çeşitlilik özellikleriyle tanımlanır.

Veri haberleşmesinde şebekeden akabilecek maksimum veri hızını belirtmede kullanılır. Ölçü birimi bps (bits per second) dir.

İnternet'ten ayrı olarak sadece eğitim kurumlarına özel bir network. İnternet ile aralarında e-mail alışverişi mevcuttur.

Blok zinciri, verilerin şifrelenmiş bloklarda saklandığı ve birbirine zincir gibi bağlandığı dağıtık bir veri tabanı teknolojisidir. Her blok, önceki bloğun kriptografik özeti ile bağlantılıdır, bu da verilerin değiştirilmesini zorlaştırır.

İkili sayı sistemi, yalnızca 0 ve 1 rakamlarını kullanan bir sayı sistemidir. Bilgisayarlar dahili olarak tüm verileri ikili formatta işler ve saklar.

Hata, bir bilgisayar programında veya sistemde beklenmeyen veya istenmeyen davranışa neden olan bir kusurdur. Yazılım geliştirme sürecinde hataların tespit edilmesi ve düzeltilmesi önemli bir aşamadır.

Yedekleme, veri kaybını önlemek için verilerin kopyalarının oluşturulması ve saklanması işlemidir. Donanım arızaları, yazılım hataları veya siber saldırılar durumunda veri kurtarma için kullanılır.

Tarayıcı, kullanıcıların web sayfalarını görüntülemesini sağlayan bir yazılım uygulamasıdır. Chrome, Firefox, Safari ve Edge en popüler web tarayıcıları arasındadır.

Açık kaynaklı bir CSS çerçevesidir. Duyarlı ve mobil öncelikli web siteleri oluşturmak için kullanılan HTML, CSS ve JavaScript bileşenlerini içerir.

Çok katmanlı bir ağda, ağın çıkış katmanından giriş katmanına doğru bağlantı ağırlıkları ayarlamasının katman katman yayılması. NOT: Tipik olarak geri yayılma hata düzeltme öğrenmesi ile bağlantılı olarak kullanılır.

Bir bilgisayar ağında, uç düğümleri ve diğer alt ağları birleştiren ve yüksek hızlı veri iletişimi ile karakterize edilen bir alt ağ.

Belirli bir işlem dizisi boyunca değişmeyen, biçim kaplama gibi bir ekran görüntüsünün bir bölümü.

Pencere içeriği kaybolduğunda veya geçersiz olduğunda pencereye ait bölgeleri doldurmak için kullanılan döşeme.

Öğrenme esnasında bağlantı ağırlıklarını ayarlamak için geri yayılmayı kullanan çok katmanlı ağ.

1. Bir veri ortamını geriye, belirlenen bir uzaklığa geri getirmek. ÖRNEK: Bir delikli şeridi bir şerit satırı öncesine taşımak, bir manyetik şeridi bir öbek geri almak. 2. Yazma ya da görüntüleme satırı üzerinde, konum belirticisini bir konum geriye almak.

Kabul edilemez bir sonuca doğru götüren bir seçeneğin, aramayı başka bir seçim yapmak için önceki bir duruma geri çevirmesine neden olduğu bir arama yordamı. NOT: O ana kadar uygulanmakta olan komutlar geri dönülemez yan etkilere sahip olabileceğinden, daha önceki durum her zaman başarılı bir şekilde yeniden oluşturulamayabilir.

Bir sistemi çalışır durumda tutmaya, kaybolan ya da zarar görmüş veriyi geri almaya yardımcı olmak için kullanılan donanım, teknik ya da yöntemle ilgili olma.

Daha sonra veri yeniden oluşturulmasını mümkün kılmak için yapılmış yedek dosya. ÖRNEK: Dosyanın farklı bir yerde saklanmış bir kopyası.

Bir aksaklık veya felaket olması durumunda verinin yeniden oluşturulmasını sağlayan işlem. ÖRNEK: Yedekleme dosyalarının yapılması.

Doğruluk değerine karar verilecek bir amaç kural ile başlayarak ve bir sistemin kuralları boyunca bir soruya yanıt verilinceye, önceden depolanmış bir sonuç bulununcaya, bir çelişki ile karşılaşıncaya ya da doğru değere karar verilemeyeceği anlaşılana kadar geri yönde giderek elde edilen sonuç çıkarmaların sırasını düzenleyen yinelemeli yordam.

İleri aktarım kanalı ile iletimin aksi yönünde ilişkilendirilen ve yönetim veya hata denetleme sinyalleri için kullanılan bir iletim kanalı. NOT: Her iki yönde eş zamanlı veri aktarımı durumunda, bu tanım dikkate alınan veri kaynağına uygulanır.

Bir geniş bantlı LAN'de, veri istasyonlarından yönlendirici istasyona veri iletimi için ayrılan kanal.

1. Bir sistem, program, dosya, veritabanı ya da diğer bir kaynağın gerekli işlevleri gerçekleştirebildiği önceki bir duruma getirildiği kurtarma çeşidi. ÖRNEK: Bir dosyanın verilen bir duruma, bu durumda olduğu zamandan beri dosyaya yapılan değişiklikleri geriye alarak yeniden getirilmesi. 2. Daha sonraki bir sürümü ve günlük kayıt dosyasını kullanarak verinin eski sürümünün yeniden oluşturulması.

Bir belge içinde herhangi bir konumdan belgenin başlangıcına doğru arama yapmaya olanak sağlayan işlev ya da mod.

Elektronik posta yolu ile her alıcının dağıtım listesindeki herkesin adresine kendisini göndermesiyle yayılan bir program.

Kopyalama koruması için hatalı sektörlerin bilerek disk üzerine yazılması tekniği.

Ortalama değeri sıfır olan bir hata kümesi.

İçinde her bir düğümün yakın alt ağaçlarının yüksekliklerinin farkı en fazla bir olan ağaç.

Bir manyetik tamburun ya da manyetik diskin bir yüzeyi üzerinde paralel olarak okunan ya da yazılan bir grup iz.

Yazma karakter kümesinin esnek bir bant (kemer) üzerinde taşındığı vuruşlu yazıcı.

Değişik kalınlık ve ayrımdaki paralel çubuklar tarafından gösterilen ve ters tarama ile okunan karakterleri gösteren kod.

Yazma vuruşlarının bir yazma çubuğu üzerinde yapıldığı vuruşlu yazıcı.

Ses uyarıcı üzerinden konuşulmasına rağmen doğru bir şekilde anlaşılmak ve uygun bir şekilde yanıt verilmek. NOT: Genellikle, sisteme söylenecek şeyi bilmek için, tecrübeli kullanıcılar her bir uyarıcının bitmesini beklemeye gerek duymazlar.

1. Bir numaralama sisteminde, temsil edilen sayıyı belirlemek üzere verilen bir sayıyla üssü alınan ve ardından mantisle çarpılan sayı. ÖRNEK: 3, 5 x 103 = 3150 ifadesindeki 10 sayısı. 2. bkz. radix

Adreslerin hesaplanmasında başlangıç noktası olarak kullanılan adres.

Bir alt türün indirgendiği veri türü. NOT: Üst türün karşıtıdır.

Bir sinyal tarafından veya bir ayarlayıcı tarafından değiştirilmemiş olan çoklanmış sinyaller kümesi tarafından işgal edilen bant frekansı.

Verinin kodlandığı ve bir taşıyıcı modülasyonu yapılmadan iletildiği yerel alan ağı.

Kök olarak kullanılan bir sayıyı açıkça ifade edecek bir biçimde göstermek üzere kullanılan nümerik ifade. ÖRNEK: Ada programlama dilinde, 16#F.FF#E+2, ondalık ifade 4095'i gösteren bir on altılık gerçel ifadedir.

Bilgi değişimi için 7-bit kodlu karakter kümesinin standart kontrol karakterlerini kullanarak karakter tabanlı protokol yoluyla veri hatlarının denetimi.

Kullanıcının, işlem ilerledikçe daha fazla etkileyemeyeceği şekilde, toplu işlerin gerçekleşmesi veya verinin işlem görmesi.

Bağlantı ağırlıklarının yalnızca her bir öğrenme sırası sunulduktan sonra ayarlandığı eğitim.

Her girdinin geldiğinde işlenmesinden ziyade giriş verisinin toplanıp gruplar halinde işlendiği işletim çevresi.

Enerjisini yalnızca bir kimyasal pilden, güneş pilinden ya da yeniden doldurulabilir pilden alan hesap makinesi.

Bütün elemanların eşit uzunlukta olduğu ve her elemanın bir veya daha fazla biti temsil ettiği yerde her saniyede geçen sinyal elemanlarının sayısına eşit modülasyon hız birimi. NOT: Sinyal elemanı başına birden fazla bit taşınması nedeniyle 1200 bit veya yukarısında bazı modem aygıtları için baud olarak ifade edilen modülasyon hızı genellikle bit hızından daha düşüktür.

Bir halka ağdaki önemli hataları ağdaki diğer istasyonlara haber veren veri istasyonu.

Bir kaydın veya bir bloğun bir düzeltme işleminden önceki kopyası.

Manyetik şerit üzerindeki, kaydedilebilir alanın başlangıcını belirtmek için kullanılan bir işaret. ÖRNEK: Işık yansıtan bir şerit, şeridin saydam kısmı.

Doğruluğu bir kesinlik faktörü tarafından ölçülebilen gerçek veya kavramsal dünyanın bir varlığı hakkındaki deyim. NOT 1: İnanış eksik olan bir bilgiden sonuç çıkarmaya yardım eder. NOT 2: Yüksek kesinlik faktörüne sahip olan bir inanış, bir olgu olarak dikkate alınabilir.

Arama sırası boyunca her adımda, bir koldan önceden belirlenmiş bir ölçüt kümesi yoluyla bir amaca doğru tüm olası kolları değerlendiren, değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak en iyi arama kolunu seçen arama.

Yetkisiz bir kullanıcı tarafından, o anda etkin olmayan ve yasal bir kullanıcı kaynağıyla bağlantılı bir iletişim kanalına, etkin hatta girme yöntemi ile erişimin elde edilmesi.

Bir değerin bir referans değerden sistematik farklılığı.

Sapmadan kaynaklanan hata. ÖRNEK 1: Küçültülmüş bir şerit metrenin neden olduğu hata. ÖRNEK 2: Hesaplamada, kesmenin neden olduğu hata.

Eşzamanlı olarak ileri ve geri yönde zincirleme ile başlayan ve arama yolları çözüm uzayında buluştuğunda ya da tüm olasılıklar bittiğinde duran arama.

Tabanı (kökü) iki olan sabit tabanlı (köklü) sayı sistemi.

İşlenenler ve sonuçların ikili sayı sisteminde gösterildiği aritmetik işlem.

İkili bir karakteri saklayabilecek bir bellek hücresi.

İkili karakter kümesinin herhangi bir karakteri. ÖRNEK: D (doğru) veya Y (yanlış), E (evet) veya H (hayır).

İki karakter içeren bir karakter kümesi.

Her bir düğümün alt düzeyde en fazla iki diğer düğümle doğrudan bağlı olduğu bir düzenlenmiş ağaç.

İçerisinde her bir ondalık sayının bir ikili sayı tarafından ayrı ayrı temsil edildiği bir ikili kodlanmış notasyon. ÖRNEK: 8-4-2-1 ağırlıklarını kullanan bir ikili kodlanmış ondalık notasyonda, 23 ondalık sayısı ikili sistemdeki gösterim 10111'le karşılaştırıldığında 0010 0011 şeklindedir.

Her bir karakterin bir ikili sayı tarafından temsil edildiği ikili notasyon.

1. Bir tanımlayıcıyı bir programdaki bir başka nesne ile bağlantılandırmak. ÖRNEKLER: Bir tanımlayıcıyı bir değer, adres ya da bir başka tanımlayıcı ile bağlantılandırmak ya da biçimsel parametreler ve gerçek parametreleri birleştirmek. 2. Bir bilgisayar programında bir sembolik adres veya etiketle bir mutlak adres, görüntü adresi veya aygıt belirleyiciyi birleştirmek.

Verilen kurallara göre bir veri bloğunun yapılandırıldığını belirlemek için kullanılan hata denetleme işlemini parçası.

Kullanıcının, bir bloğu çoğaltmasına ve onu belgedeki başka bir konuma ya da başka bir belgeye eklemesine olanak sağlayan işlev.

İçerisinde blokların ilişkilerini gösteren çizgilerle bağlanmış bloklar aracılığıyla temel parçaların veya fonksiyonların temsil edildiği bir sistem diyagramı. NOT: Blok diyagramlar fiziksel aygıtlarla sınırlı değildir.

Bir başlatma yordamını yüklemek için kullanılan kısa bir program.

Genellikle tüm kenarları aynı kalınlıkta olan ve bir pencereyi çevreleyen çizgi.

Bir basamaktaki fark aritmetik olarak eksi olduğunda üretilen ve başka yerde işlem görmek için taşınan sayı. NOT: Bir basamaklı gösterme sisteminde, bir ödünç sayı bitişikteki basamağa daha yüksek bir değerle işlem görmek için aktarılır.

Katlar arasındaki sinir bağlantıları topluluğu.

İşlevsel biriminin belirli bir çevrede işletilmesi, ortaya çıkabilecek bozuklukların erken tespit edilmesi ve bu bozuklukların düzeltici bakım ile ortadan kaldırılması ile yenilenmiş ya da yeni bir işlevsel birimin güvenilirliğini artırma süreci.

Onarılamaz bir işlevsel birimin işleyişini tarayan test. NOT: Bir tarama testi, kusurlu ya da kolay bozulabilecek işlevsel birimlerin tespit edilmesi ve sistemden çıkarılması için gerçekleştirilir.

Bir modemin saniyede ne kadar bit veri alışveriş yapabileceğini gösteren birimdir. Günümüzde yerini saniyedeki bit sayısı anlamına gelen bps'ye bırakmıştır.

Kullanıcının mesaj bırakabildikleri elektronik bülten tablosudur. Modem aracılığıyla bağlanılarak bilgi alışverişinde bulunan on-line sistemlerin genel adıdır. Bilgisayarlı Bilgi Servisi olarak Türkçeleştirilmiştir.

Kullanıcının mesaj bırakabildikleri elektronik bülten tablosudur. Modem aracılığıyla bağlanılarak bilgi alışverişinde bulunan on-line sistemlerin genel adıdır. Bilgisayarlı Bilgi Servisi olarak Türkçeleştirilmiştir.

Bkz. OMURGA

Bir noktadan diğer bir noktaya adanmış veya anahtarlanmış iletişim yoludur.

Web sayfaları oluşturmak için kullanılan işaret dilidir. Bir programlama dilinden farklı olarak HTML sadece bir web sayfasının yapısal ve görsel tasarımını tanımlar.

Veri haberleşmesinde şebekeden akabilecek maksimum veri hızını belirtmede kullanılır. Ölçü birimi bps (bits per second) dir.

Bkz. BANT GENİŞLİĞİ

Web sitelerinin başlık veya üst kısmını kapsayan tasarım öğesidir. Bannerlar siteyi görsel açıdan zenginleştirmek ve ziyaretçileri de olumlu yönde yönlendirmek için kullanılır.

Bir modemin saniyede ne kadar bit veri alışveriş yapabileceğini gösteren birimdir. Günümüzde yerini saniyedeki bit sayısı anlamına gelen bps'ye bırakmıştır.

Elektronik ve bilgisayar bilimlerinde genellikle 8 bitlik dizilim boyunca 1 veya 0 değerlerini bünyesine alan ve kaydedilen bilgilerin türünden bağımsız bir bellek ölçüm birimidir.

Bulletin Board System teriminin kısaltmasıdır. Kullanıcının mesaj bırakabildikleri elektronik bülten tablosudur. Modem aracılığıyla bağlanılarak bilgi alışverişinde bulunan on-line sistemlerin genel adıdır. Bilgisayarlı Bilgi Servisi olarak Türkçeleştirilmiştir. Bazı BBS'ler üyelik üzerine kurulmuştur.

İnternet'ten ayrı olarak sadece eğitim kurumlarına özel bir network. İnternet ile aralarında e-mail alışverişi mevcuttur. Bu nedenle Listserv ler her iki ağın da popüler araçlarındandır.

Elektronik ortamlarda verilerin veya bilgilerin saklanması ve taşınması esnasında bilgilerin bütünlüğü bozulmadan, izinsiz erişimlerden korunması için, güvenli bir bilgi işleme platformu oluşturma çabalarının tümüdür. Bunun sağlanması için duruma uygun güvenlik politikasının belirlenmesi ve uygulanması gereklidir.

Eş zamanlı ses, veri ve görüntü bilgilerinin, normal koşullarda gerektirdiğinden daha az kanalla ve bant dışı sinyallerin kullanımı ile yüksek hızda iletişimi konusundaki standartlar kümesidir. Kısaca 128.000 bps hızındaki özel telefon hattı da diyebiliriz (Normal hatların hızı 56.000 - 64.000 bps dir).

Belirli komut kümelerine göre programlanabilen ve önceden belirtilmiş komutları belirli bir sıra ile yüksek hızlarda çalıştırabilen makinedir.

Veri boyutunda kullanılan en küçük birimdir. Bilgisayar içinde karakterler ikilik sayı siteminde 8 haneli bir sayıyla ifade edilir. Bu sayının her bir basamağına 1 Bit denir.

Bkz. SIK KULLANILANLAR

E-postanın gönderildiği adrese ulaşmayıp gönderene geri gelmesidir.

Bkz. WEB TARAYICI

Blog (Web Blog), teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri konularda, kendi istedikleri şekilde yazan kullanıcıların oluşturdukları, günlüğe benzeyen web siteleridir.

Bilgisayarın iç donanımlarının bulunduğu kasa bu parçaların korunmasını ve bir arada durmasını sağlar. Kasayı, vücudumuzdaki iskelet olarak düşünebiliriz.

Bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi çağdaş iletişim araçları veya pos makinası gibi alışveriş araçları kullanılarak elektronik ortamda işlenen suçlara bilişim suçları denilmektedir.

İnsanların öğrendiklerini, bildiklerini, paylaşmak istediklerini yazdığı web tabanlı bir sistemdir.

Kısa zaman içerisinde internet üzerinde son derece popüler olan ve ilgi çeken içerik yönetim sistemleri arasında yer alır. Blog yazarlarına Bloger denir.

Yedekleme genel anlamıyla bilgisayar sisteminizi işlevsel kılan temel birimlerin, üzerinde çalışan yazılımların ve depolanan verilerin, arıza, hata ve hasar durumlarında çalışmaların kesintiye uğramaması için veya geri dönülemez biçimde kaybolmasını engellemek amacıyla birden fazla kopya halinde bulundurulmasını sağlayan dosyalar bütününe verilen addır.

En yalın haliyle hiçbir kurulum gerektirmeyen web tabanlı uygulamalar ile işlemsel olarak kolaylık sunan online depolama hizmetidir.

İlk World Wide Web konferansı bölgesi olup Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuvarı'dır ve WWW teknolojisinin doğuş yeri olarak kabul edilir.

Standart olmayan karakterler de HTML sayfalarınız içinde yer alabilir. Böyle karakterler (veya karakter katarları) bir "&" işareti ve ";" işareti arasına yazılır.

Bulut Bilişim, internet üzerinden sunulan bilgi işlem hizmetlerini ifade eder. Sunucular, depolama, veritabanları, ağ ve yazılımlar gibi kaynakların internet üzerinden sağlanmasını içerir.

Basamaklı Stil Sayfaları, web sayfalarının görünümünü ve düzenini tanımlamak için kullanılan bir stil dilidir. HTML elemanlarının renklerini, fontlarını, düzenini ve diğer görsel özelliklerini kontrol eder.

İçerik Dağıtım Ağı, web içeriğini kullanıcılara daha hızlı sunmak için dünya genelinde dağıtılmış sunucu ağıdır. İçeriği kullanıcıya en yakın sunucudan sağlayarak yükleme sürelerini azaltır ve web sitesi performansını artırır.

Merkezi İşlem Birimi, bir bilgisayarın ana bileşenidir ve programların yürütülmesinden sorumludur. Aritmetik, mantıksal ve giriş/çıkış işlemlerini gerçekleştirir.

Siber Güvenlik, bilgisayar sistemlerini, ağları ve verileri yetkisiz erişime, saldırılara ve hasara karşı koruma uygulamasıdır. Veri gizliliği, bütünlüğü ve kullanılabilirliğini sağlamayı amaçlar.

Önbellek, sık kullanılan verilerin geçici olarak saklandığı bir donanım veya yazılım bileşenidir. Veri erişim hızını artırmak ve sistem performansını iyileştirmek için kullanılır.

Derleyici, yüksek seviyeli programlama dilinde yazılmış kaynak kodunu, bilgisayarın doğrudan çalıştırabileceği makine koduna çeviren bir yazılımdır.

Çerez, bir web sitesi tarafından kullanıcının bilgisayarına yerleştirilen küçük bir veri parçasıdır. Kullanıcı oturumlarını yönetmek, kullanıcı tercihlerini hatırlamak ve kullanıcı davranışlarını izlemek için kullanılır.

İçerik Yönetim Sistemi, kullanıcıların teknik bilgi gerektirmeden web içeriği oluşturmasını, düzenlemesini ve yönetmesini sağlayan bir yazılım uygulamasıdır. WordPress, Joomla ve Drupal popüler CMS örnekleridir.

Çapraz Kaynak Paylaşımı, bir web sayfasının farklı bir kaynaktan (domain, protokol veya port) kaynak talep etmesine izin veren bir HTTP özelliğidir. Web güvenliği için önemli bir mekanizmadır.

Komut Satırı Arayüzü, kullanıcının metin tabanlı komutlar aracılığıyla bilgisayarla etkileşimde bulunmasını sağlayan bir arayüzdür. Terminal veya komut istemi olarak da bilinir.

Aritmetik işlemleri yapmak için uygun olan ancak, varsa içindeki programları değiştirmek, her işlemi veya sıralı işlemleri başlatmak için insan müdahalesini gerektiren araç. NOT: Bir hesap makinesi bir bilgisayarın işlevlerinin bazılarını yapabilir ancak genelde yalnızca insan müdahalesi ile çalışır.

Toplama ve çıkarma işlemleri için, ilk işlenen girildikten sonra ve ikinci işlenen girilmeden önce işlem sembolünün verildiği hesap makinesi. NOT: Toplama ve çıkarma işlemleri ile çarpma ve bölme işlemleri birlikte kullanıldığı zaman, işlem ara sonuçlar almayı gerektirmez.

Her bir işlenen girişinden sonra toplama ve çıkarma işlemleri için işlem sembolünün girilmesini gerektiren hesap makinesi. NOT: Toplama ve çıkarma işlemleri ile çarpma ve bölme işlemleri birlikte kullanıldığı zaman, işlemci ara sonuçları almayı gerektirir.

Bağlantı kurmayı, mesajları iletmeyi ve bağlantıyı bitirmeyi içeren veri istasyonları arasında kurulan ilişki. (Programlama dillerinde) Genellikle kontrolün çağıran modüle geri verileceği anlamı ile kontrolü bir modülden diğerine aktaran komut.

Çağıran modülün aktarılacak parametrelerin adreslerini çağrılan modül içinde sağladığı bir çağırma. NOT: Referans ile çağırmada, çağrılan modül çağıran modül tarafından depolanan parametrelerin değerlerini değiştirme yeteneğine sahiptir.

Çağıran modülün ilişkili parametrenin çağrılan modülde kullanıldığı her seferde değerlendirilecek olan bir veya daha fazla parametre ismini çağrılan modül içinde sağladığı bir çağırma.

Çağıran modülün aktarılacak parametrelerin gerçek değerlerini çağrılan modül içinde sağladığı bir çağırma. NOT: Değer ile çağırmada, çağrılan modül çağıran modül tarafından onun için depolanan parametrelerin değerlerini değiştiremez.

Bir çağrı işlemini kurmak, sürdürmek ve serbest bırakmak için tanımlanan belirli protokol kümesi.

Bir sistem ya da programdaki modülleri tanımlayan ve hangi modüllerin birbirini çağırdığını gösteren diyagram.

Bir veri işleme sisteminin, arayan terminali tespit etmesi, bağlantıyı kesmesi ve arayan terminali yeniden çevirerek arayan terminalin doğruluğunu saptaması işlemi.

Arayan hizmet kullanıcısının bağlantı kurmayı istediği hizmet kullanıcısı.

Görüntü elemanlarının herhangi bir program denetimli dizide üretilebildiği görüntü aygıtı.

Veri istasyonları arasında bir bağlantı kurmak için seçme sinyallerini iletme işlemi.

Gerek duyulduğunda, bir alt programın yürütülmesini sağlayan, bu alt programa işlenecek veriyi sağlayan ve varsa sonuçların dağıtımını denetleyen ve çağıran programa geri dönüşü sağlayan bir dizi komut.

Bir bağlantının kurulması için bir istek temel öğesi başlatan hizmet kullanıcısı.

Bilgisayar güvenliğinde, bir nesne veya nesne sınıfının ve bu nesnelere ait yetkilendirilmiş erişim türleri kümesinin tanıtılmasına ait gösterim. NOT: Yetenek, bir bilet biçiminde gerçekleştirilebilir.

Bütün nesnelere ait öznelerin erişim türlerinin tümünü tanımlayan bir özneyle ilgili liste. ÖRNEK: Bütün dosyalar ve diğer korunmuş kaynaklar için kendisine ait bütün erişim türlerini tanımlayan bir süreçle ilgili liste.

Bir delgi kartının kısa kenarlarına paralel delgi konumlarının çizgisi.

Bir grup delinmiş kart.

Kartları kart tutucudan kart yoluna teker teker aktaran düzenek.

Kart işleme aygıtının, işlenecek kartları tutan ve kart beslemeye gönderen kesimi.

Bir kart işleme aygıtında, kartların hareket ettirilip yönlendirildiği yol.

Delgi örüntüleri biçiminde olan veri kaydını delgi kartları üzerinde üreten çıktı birimi.

Delinmiş kart üzerindeki delik örüntülerini okuyan ya da algılayan ve veriyi delik örüntülerinden elektrik sinyallerine dönüştüren girdi birimi.

Bir delgi kartının uzun kenarlarına paralel olan delgi konumlarının çizgisi.

Delinmiş kartları, üzerlerindeki delik örüntülerine göre seçilen ceplerde saklayan aygıt.

Kart işleme aygıtının, kartları işlendikten sonra alan kısmı.

Bir ilişkisel veri tabanında bir ilişkideki çoklu ilişki sayısı.

Yazma ya da görüntüleme konumunun aynı satırdaki ilk konuma hareketi.

Karakteristik niceliği bir sinyal tarafından değiştirilebilen bir salınım veya dalga. NOT: Salınım veya dalga sinüs dalgası veya darbe serisi şeklinde olabilir.

Yerel alan ağında, başka bir istasyonun iletim yapıp yapmadığını algılamak için bir veri istasyonunun devam etmekte olan etkinliği.

Ortam erişim denetim protokolünün taşıyıcı dinleyeni gerektirdiği ve bir iş istasyonunun uyarı sinyali göndererek iletim başlattığı veri yolu ağı. Eğer diğer iş istasyonlarından uyarı sinyali ile bir çakışma bildirilmemişse iş istasyonu veri iletmeye başlar, aksi halde veri iletmeyi durdurur ve daha sonra tekrar dener.

Ortam erişim denetim protokolünün taşıyıcı dinleyeni gerektirdiği ve çakışma ile oluşan istisnai koşulların yeniden iletim ile çözüldüğü veri yolu ağı.

Bir elde sayısını aktarma işlemi.

Bir basamak konumundaki bir toplam veya çarpım, basamak konumunda gösterilebilecek ve başka bir yerde işlem görmek için aktarılan en büyük sayıyı aştığında üretilen bir sayı. NOT: Konumsal gösterim sisteminde elde basamağı bir sonraki ağırlık konumuna, orada işlenmek üzere aktarılır.

Sürtünme ile çalışan ve kabından ayrılmaksızın kullanılan bir manyetik şeridi içerisinde bulunduran kap. NOT: Çalışma düzeneği dışında kaset ve kartuş bazı durumlarda aynı anlamda kullanılmaktadır.

Ortak kontrol altında oluşturulan, gösterilen ve muhtemelen üst üste gelen iki veya daha fazla pencere.

Koşul deyiminin değerinin doğruluğuna dayalı olarak alternatif deyimler sırası topluluğundan birini gerçekleştirmek amacı ile seçen koşullu deyim.

Eldeki problemi önceden çözülmüş problemler ile karşılaştırmaya ve eldeki probleme bir çözüm geliştirmek için çözülmüş problemleri kullanmaya dayalı olan öğrenme stratejisi. NOT: Başarılı bir doğrulamadan sonra, örnek tabanlı öğrenme aracılığıyla geliştirilen çözüm ve ona karşılık gelen problemler örnek tabanına eklenir.

Üzerine veri kaydedilebilen mıknatıslanabilir bir yüzeyi olan şerit.

Kitaplık ve dosyaların yer referansları ile birlikte içeren rehber. NOT: Bir katalog, dosyaların saklandığı aygıtların türleri, parolalar, öbekleme katsayıları vb. diğer bilgileri kapsayabilir.

Bir elektron tabancasından çıkan elektron demetinin, bir elektrik alanı, bir manyetik alan veya her ikisi tarafından yönlendirildiği ve bir fosfor ekranına çarptığında görüntü oluşturduğu vakumlu bir tüp.

Bellek içinde bir veya daha fazla bitlik veri saklama kapasitesi olan en küçük adreslenebilir birim.

Bir bilgisayar sisteminde, ana belleğe erişme, aritmetik ve mantık işlemlerini yapma ve giriş/çıkış işlemlerini başlatma ve denetleme yeteneğine sahip işlevsel birim.

Bir açık anahtarın, bir varlık ile ilişkilendirildiğini ve bu varlığın belirli bir özel anahtarı kontrol ettiğini doğrulayan dijital olarak imzalanmış bir belge.

Veri iletişim sisteminde, veri iletişim yolunun bir parçası. Bir kanal, veri iletimi için kullanılan bir frekans bandı olabilir veya bir çift tel, bir optik fiber ya da bir iletişim uydusu bağlantısı gibi fiziksel bir ortam olabilir.

Bir alfabenin, bir kodun veya bir kümesinin üyesi. Örneğin, bir harf, bir rakam veya bir noktalama işareti.

Bir veri ortamı üzerindeki karakterlerin otomatik tanınması.

Bir dil, bir kod veya bir alfabenin karakterlerinin sonlu kümesi.

Bir veri bloğundaki tüm bitlerin veya baytların toplamı. Genellikle veri iletimi sırasında hataları tespit etmek için kullanılır.

Bir yarı iletken malzemeden yapılmış, üzerinde elektronik devreler bulunan küçük bir parça.

Bir metni gizlemek için kullanılan kriptografik algoritma. Şifreleme ve şifre çözme işlemlerini içerir.

İki nokta arasında iletişim için özel bir fiziksel yol kurulmasını içeren bir telekomünikasyon yöntemi. Bu yol, iletişim sona erene kadar başka hiçbir kullanıcı tarafından kullanılamaz.

Bir sunucudan hizmet isteyen bilgisayar programı veya cihaz. İstemci-sunucu mimarisinde, istemci genellikle kullanıcı arayüzünü sağlar ve bazı işlemleri gerçekleştirir.

Bir bilgisayar sisteminde, işlemlerin zamanlamasını kontrol eden ve senkronize eden elektronik devre. Saat sinyalleri, işlemcinin ve diğer bileşenlerin çalışma hızını belirler.

İnternet üzerinden sunulan bilgi işlem hizmetleri. Bu hizmetler genellikle sunucular, depolama, veritabanları, ağ, yazılım, analitik ve daha fazlasını içerir.

Birlikte çalışan ve tek bir sistem gibi görünen bilgisayarların bir grubu. Kümeler genellikle yüksek erişilebilirlik, yük dengeleme ve yüksek performans sağlamak için kullanılır.

Common Business-Oriented Language (Ortak İş Odaklı Dil). İş uygulamaları için tasarlanmış yüksek seviyeli bir programlama dili.

Bir bilgisayar programının yazılı talimatları. Programlama dilleri kullanılarak yazılır ve bilgisayarın anlayabileceği makine diline dönüştürülür.

Yüksek seviyeli bir programlama dilinde yazılmış kaynak kodu, bilgisayarın doğrudan çalıştırabileceği makine diline çeviren bir program.

Programlanabilir, veri işleyebilen, depolayabilen ve sonuçlar üretebilen elektronik cihaz. Modern bilgisayarlar, işlemci, bellek, depolama ve giriş/çıkış birimlerinden oluşur.

Veri ve kaynakları paylaşmak için birbirine bağlı bilgisayarların ve diğer cihazların bir sistemi. Ağlar, kablolu veya kablosuz bağlantılar kullanabilir.

Web siteleri tarafından kullanıcının bilgisayarına kaydedilen küçük veri parçaları. Çerezler, kullanıcı tercihlerini hatırlamak, oturum bilgilerini saklamak ve kullanıcı davranışlarını izlemek için kullanılır.

Standart olmayan karakterler de HTML sayfalarınız içinde yer alabilir. Böyle karakterler (veya karakter katarları) bir "&" işareti ve ";" işareti arasına yazılır.

Bkz. BAĞLANTI

HTML'e ek olarak metin ve format biçimlendirme alanında fazladan olanaklar sunan bir web teknolojisidir. İnternet sayfaları için genelgeçer şablonlar hazırlama olanağı verdiği gibi, bağımsız olarak harflerin stilini; yani renk, yazı tipi, büyüklük gibi özelliklerini değiştirmek için de kullanılabilir. Bu tekniğin en önemli özelliği kullanımındaki esnekliktir.

Bkz. IRC

Bkz. İSTEMCİ-SUNUCU MODELİ

Elektronik ortamda bir veriyi ya da müziği sayısal değerleri kullanarak bünyesinde saklar.

Kullanıcıya tek bir veritabanı gibi gözüken fakat ayrı yerlerdeki veritabanlarından oluşan veritabanıdır.

Askeriye tarafından kullanılmak üzere yeni teknolojiler üretmekle sorumlu A.B.D Savunma Bakanlığı Ajansı. Bugünkü İnternet'in geliştirilmesinde sorumluydu.

Veritabanı, yapılandırılmış bilgilerin veya verilerin elektronik olarak depolandığı ve erişilebildiği bir sistemdir. Verilerin organize edilmesini, yönetilmesini ve alınmasını sağlar.

Veri Madenciliği, büyük veri kümelerinden anlamlı bilgiler, desenler ve ilişkiler çıkarma sürecidir. İstatistiksel yöntemler, makine öğrenimi ve yapay zeka teknikleri kullanır.

Alan Adı Sistemi, internet alan adlarını (örneğin, www.example.com) IP adreslerine çeviren bir sistemdir. Bu, kullanıcıların sayısal IP adresleri yerine hatırlaması kolay alan adlarını kullanmasını sağlar.

Yazılım geliştirme (Dev) ve BT operasyonlarını (Ops) birleştiren bir yaklaşımdır. Yazılım geliştirme, test etme ve dağıtım süreçlerini otomatikleştirmeyi ve iyileştirmeyi amaçlar.

Veri Bilimi, yapılandırılmış ve yapılandırılmamış verilerden bilgi ve içgörü çıkarmak için bilimsel yöntemleri, süreçleri, algoritmaları ve sistemleri kullanan disiplinler arası bir alandır.

Dağıtık Hizmet Engelleme, bir web sitesini veya çevrimiçi hizmeti çoklu kaynaklardan gelen trafikle bunaltarak kullanılamaz hale getirmeyi amaçlayan bir siber saldırı türüdür.

Uygulamaları geliştirmek, dağıtmak ve çalıştırmak için kullanılan bir platform. Konteynerler adı verilen izole ortamlarda yazılımları paketleme imkanı sağlar.

Belge Nesne Modeli, HTML ve XML belgelerinin yapısını temsil eden bir programlama arayüzüdür. Web sayfalarının içeriğini, yapısını ve stilini değiştirmek için JavaScript tarafından kullanılır.

Veri Ambarı, bir organizasyonun karar verme süreçlerini desteklemek için tasarlanmış, çeşitli kaynaklardan toplanan verilerin merkezi bir deposudur. Veri analizi ve raporlama için optimize edilmiştir.

Derin Öğrenme, yapay sinir ağlarını kullanan bir makine öğrenimi alt kümesidir. Büyük miktarda veriyi işleyerek karmaşık desenleri tanıma ve öğrenme yeteneğine sahiptir.

Bilgisayar tarafından işlenebilen, depolanabilen ve iletilebilen bilgi. Veriler, metin, sayı, görüntü, ses veya video biçiminde olabilir.

Belirli bir düzene göre organize edilmiş ve elektronik ortamda saklanan verilerin bütünü. Veritabanları, verileri depolamak, yönetmek, sorgulamak ve güncellemek için kullanılır.

Bilgisayar bileşenleri arasında veri aktarımı sağlayan elektronik yol. Veri yolu, işlemci, bellek ve diğer donanım bileşenleri arasında veri taşır.

Büyük veri kümelerinden anlamlı bilgiler, örüntüler ve ilişkiler çıkarma süreci. Veri madenciliği, istatistik, yapay zeka ve makine öğrenimi tekniklerini kullanır.

Programlama dillerinde, bir değişkenin alabileceği değerlerin türünü ve bu değerler üzerinde yapılabilecek işlemleri belirleyen sınıflandırma. Örneğin, tamsayı, ondalıklı sayı, karakter, metin, boolean vb.

Bir programdaki hataları bulma ve düzeltme süreci. Hata ayıklama, programın çalışmasını adım adım izleme, değişkenlerin değerlerini kontrol etme ve hata mesajlarını analiz etme gibi teknikler içerir.

10 tabanlı sayı sistemi. Günlük hayatta kullandığımız 0-9 rakamlarını içeren sayı sistemi.

Veri sınıflandırma ve karar verme süreçlerinde kullanılan ağaç yapısındaki bir model. Her düğüm bir özellik üzerinde test yapar ve her dal bir test sonucunu temsil eder.

Şifrelenmiş veriyi orijinal haline dönüştürme işlemi. Şifre çözme, şifreleme algoritmasının tersini uygulayarak gerçekleştirilir.

Kullanıcı tarafından başka bir değer belirtilmediğinde otomatik olarak kullanılan değer veya ayar.

Sabit diskteki parçalanmış dosyaları bir araya getirme işlemi. Bu işlem, disk erişim hızını artırır ve dosya sisteminin performansını iyileştirir.

Metin veya veri içindeki farklı öğeleri birbirinden ayırmak için kullanılan karakter veya karakter dizisi. Örneğin, virgül, noktalı virgül, sekme vb.

Bir bilgisayar sistemini veya ağı, normal kullanıcıların erişimini engelleyecek şekilde aşırı yükleyerek hizmet veremez hale getirme saldırısı.

Bir yazılım bileşeninin çalışabilmesi için ihtiyaç duyduğu diğer bileşenler veya kütüphaneler. Bağımlılıklar, yazılımın doğru çalışması için gereklidir.

Bir yazılım uygulamasını veya sistemini, kullanıcıların erişebileceği bir ortama kurma ve yapılandırma süreci.

İşletim sisteminin ana ekranı. Masaüstü, kullanıcının dosyalara, klasörlere ve uygulamalara erişmesini sağlayan grafiksel bir arayüzdür.

İşletim sistemi ile donanım aygıtları arasında iletişim sağlayan yazılım. Aygıt sürücüleri, donanımın işletim sistemi tarafından tanınmasını ve kontrol edilmesini sağlar.

Ağa bağlanan cihazlara otomatik olarak IP adresi ve diğer ağ yapılandırma parametrelerini atayan protokol. DHCP, ağ yönetimini kolaylaştırır ve IP adresi çakışmalarını önler.

Bir bilgisayar sistemindeki sorunları tespit etmek ve çözmek için yapılan testler ve analizler. Tanılama, donanım veya yazılım hatalarını belirlemeye yardımcı olur.

Kullanıcıdan bilgi almak veya kullanıcıya bilgi vermek için kullanılan küçük pencere. İletişim kutuları, genellikle düğmeler, metin kutuları ve diğer kontrol öğeleri içerir.

Verilerin ayrık değerler (genellikle 0 ve 1) kullanılarak temsil edildiği format. Dijital teknoloji, bilgisayarların ve modern elektronik cihazların temelini oluşturur.

Bir kişinin veya kuruluşun kimliğini doğrulayan elektronik belge. Dijital sertifikalar, güvenli iletişim ve kimlik doğrulama için kullanılır.

Elektronik belgelerin veya mesajların kimliğini doğrulamak ve bütünlüğünü sağlamak için kullanılan matematiksel şema. Dijital imzalar, belgenin kimin tarafından oluşturulduğunu ve değiştirilmediğini kanıtlar.

Dosya sisteminde, dosyaları ve diğer dizinleri içeren bir konteyner. Dizinler, dosyaları organize etmek ve gruplamak için kullanılır.

Bilgisayardaki gereksiz dosyaları ve geçici verileri temizleyerek disk alanını boşaltan işletim sistemi aracı. Disk temizleme, sistem performansını artırmaya yardımcı olur.

Bir sabit disk veya depolama aygıtında veri depolamak için kullanılabilen alan miktarı. Disk alanı genellikle gigabayt (GB) veya terabayt (TB) cinsinden ölçülür.

Bilgisayar veya elektronik cihazlarda görsel bilgileri göstermek için kullanılan çıktı aygıtı. Ekranlar, LCD, LED, OLED gibi farklı teknolojilere sahip olabilir.

Windows işletim sisteminde, birden fazla program tarafından paylaşılabilen kod ve veri içeren kütüphane dosyası. DLL'ler, programların modüler yapıda olmasını ve sistem kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlar.

İnternet alan adlarını IP adreslerine çeviren hiyerarşik ve dağıtık bir veritabanı sistemi. DNS, kullanıcıların web sitelerine alan adları kullanarak erişmesini sağlar.

Bilgisayarda oluşturulan ve saklanan metin, görüntü veya diğer içerik türlerini içeren dosya. Belgeler, kelime işlemci, hesap tablosu veya sunum programları gibi uygulamalarla oluşturulabilir.

İnternette bir web sitesinin veya diğer kaynakların adresini tanımlayan benzersiz isim. Alan adları, IP adreslerinin yerine kullanılır ve kullanıcıların web sitelerine kolay bir şekilde erişmesini sağlar.

İnternet veya başka bir ağ üzerinden veri veya dosyaları uzak bir bilgisayardan yerel bilgisayara aktarma işlemi. İndirme, web sayfaları, dosyalar, programlar veya medya içeriği için kullanılabilir.

Grafiksel kullanıcı arayüzünde, fare veya dokunmatik ekran kullanarak bir nesneyi seçme, sürükleme ve başka bir konuma bırakma işlemi. Bu işlem, dosya taşıma, kopyalama veya uygulama öğelerini düzenleme gibi işlemler için kullanılır.

İşletim sistemi ile donanım arasında iletişim kurulmasını sağlayan yazılım bileşeni. Sürücüler, donanımın işletim sistemi tarafından tanınmasını ve doğru şekilde çalışmasını sağlar.

Standart telefon hatları üzerinden yüksek hızlı internet erişimi sağlayan teknoloji. DSL, ses ve veri iletimini aynı hat üzerinden gerçekleştirebilir.

Bir bilgisayarda iki farklı işletim sisteminin kurulu olduğu ve kullanıcının başlangıçta hangi işletim sistemini başlatacağını seçebildiği yapılandırma. Çift önyükleme, farklı işletim sistemlerini aynı bilgisayarda kullanmayı sağlar.

İki işlem çekirdeği içeren işlemci mimarisi. Çift çekirdekli işlemciler, aynı anda iki farklı işlemi yürütebilir ve tek çekirdekli işlemcilere göre daha yüksek performans sunar.

Belleğin veya bir dosyanın içeriğinin, genellikle hata ayıklama veya analiz amacıyla, kopyalanması ve görüntülenmesi işlemi. Döküm dosyaları, sistem çökmelerinin nedenlerini belirlemek için kullanılır.

Yüksek kapasiteli optik disk formatı. DVD'ler, CD'lerden daha fazla veri depolayabilir ve video, ses ve veri depolamak için kullanılır.

Çalışma zamanında değişebilen veya belirlenebilen özellik veya davranış. Dinamik programlama dilleri, değişkenlerin türlerinin çalışma zamanında belirlendiği dillerdir.

Bir cihaza her bağlantı kurduğunda veya belirli aralıklarla değişen IP adresi. Dinamik IP adresleri, DHCP sunucuları tarafından otomatik olarak atanır ve IP adreslerinin verimli kullanılmasını sağlar.

Windows işletim sisteminde, birden fazla program tarafından paylaşılabilen kod ve veri içeren kütüphane dosyası. DLL'ler, programların modüler yapıda olmasını ve sistem kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlar.

Program çalışırken tahsis edilen ve serbest bırakılan bellek alanı. Dinamik bellek yönetimi, programların çalışma zamanında ihtiyaç duydukları kadar bellek kullanmasını sağlar.

Karmaşık problemleri daha küçük alt problemlere bölerek çözen ve alt problemlerin sonuçlarını kaydederek tekrar hesaplama ihtiyacını ortadan kaldıran algoritmik yaklaşım. Dinamik programlama, optimizasyon problemlerinde sıkça kullanılır.

Verileri kapasitörler üzerinde depolayan ve düzenli olarak yenilenmesi gereken rastgele erişimli bellek türü. DRAM, bilgisayarların ana belleği olarak yaygın şekilde kullanılır.

İçeriği kullanıcı etkileşimine, veritabanı sorgularına veya diğer faktörlere göre değişebilen web sayfası. Dinamik web sayfaları, PHP, ASP.NET, JavaScript gibi teknolojilerle oluşturulur.

Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerinde, kullanıcı etkileşimi olmadan arka planda çalışan program. Daemon'lar, sistem hizmetleri, ağ hizmetleri ve diğer arka plan görevleri için kullanılır.

Bilgisayar sistemlerini ve ilgili bileşenleri (sunucular, depolama sistemleri, ağ ekipmanları) barındıran fiziksel tesis. Veri merkezleri, şirketlerin ve kuruluşların kritik BT altyapısını ve verilerini barındırır.

Veri boyutunu azaltmak için kullanılan teknikler. Veri sıkıştırma, depolama alanından tasarruf etmek ve veri iletim hızını artırmak için kullanılır.

Verileri, yetkisiz erişime karşı korumak için anlaşılmaz bir biçime dönüştürme işlemi. Şifreleme, verilerin güvenliğini sağlamak için kullanılan temel bir güvenlik önlemidir.

Verilerin doğruluğunu, tutarlılığını ve güvenilirliğini koruma özelliği. Veri bütünlüğü, verilerin yetkisiz değişikliklere karşı korunmasını ve veriler üzerinde yapılan tüm değişikliklerin izlenebilir olmasını sağlar.

Ham, işlenmemiş verilerin büyük miktarlarda depolandığı merkezi bir depolama sistemi. Veri gölleri, yapılandırılmış, yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış verileri orijinal formatlarında saklayabilir.

Belirli bir departman veya iş fonksiyonu için özelleştirilmiş veri ambarı alt kümesi. Veri pazarları, belirli bir kullanıcı grubunun ihtiyaçlarına yönelik veri sağlar.

Veri yapılarını, ilişkilerini ve kısıtlamalarını tanımlayan soyut model. Veri modelleri, veritabanı tasarımının temelini oluşturur ve veri organizasyonunu ve erişimini kolaylaştırır.

Büyük veri kümelerinden bilgi ve içgörü çıkarmak için istatistik, matematik, programlama ve alan uzmanlığını birleştiren disiplinler arası alan. Veri bilimi, veri analizi, makine öğrenimi ve yapay zeka tekniklerini kullanır.

Verileri organize etmek, depolamak ve işlemek için kullanılan özel format veya yapı. Diziler, bağlı listeler, yığınlar, kuyruklar, ağaçlar ve grafikler yaygın veri yapılarıdır.

Verileri grafikler, çizelgeler ve diğer görsel öğeler kullanarak temsil etme süreci. Veri görselleştirme, karmaşık veri kümelerini anlamayı ve analiz etmeyi kolaylaştırır.

Farklı kaynaklardan toplanan verilerin analiz ve raporlama amacıyla depolandığı merkezi bir veritabanı sistemi. Veri ambarları, iş zekası ve karar destek sistemleri için veri sağlar.

Yapay sinir ağlarının çoklu katmanlarını kullanan makine öğrenimi alt kümesi. Derin öğrenme, görüntü tanıma, doğal dil işleme ve konuşma tanıma gibi karmaşık görevlerde kullanılır.

Tek bir müşteri veya uygulama için ayrılmış fiziksel sunucu. Adanmış sunucular, yüksek performans, güvenlik ve özelleştirme gerektiren uygulamalar için kullanılır.

Bir ağ üzerinden birbirine bağlı birden fazla bilgisayarın bir problemi çözmek için birlikte çalıştığı bilgi işlem modeli. Dağıtık bilgi işlem, büyük ölçekli hesaplama görevlerini paralel olarak yürütmeyi sağlar.

Fiziksel olarak farklı konumlarda bulunan ancak mantıksal olarak birbiriyle ilişkili olan veritabanlarının bir koleksiyonu. Dağıtık veritabanları, veri erişim hızını artırır ve yük dengelemesi sağlar.

Askeriye tarafından kullanılmak üzere yeni teknolojiler üretmekle sorumlu A.B.D Savunma Bakanlığı Ajansı. DARPA (Daha önceden ARPA olarak bilinmekteydi) bugünkü İnternet'in geliştirilmesinde sorumluydu ve Berkeley UNIX ce TCP/IP de içeren bir çok geliştirme projesini finanse etti.

Bkz. VERİ PAKETİ

Bkz. VERİ TABANI

Bkz. ÇÖZÜNÜRLÜK

Belirli bir süre ücret ödemeden kullanılabilen deneme sürümüdür.

Bkz. SAYISAL

Bkz. ÇEVİRMELİ AĞ

Bkz. DAGITILMIŞ VERİTABANI

IP (İnternet Protocol) adreslerini, ad ve adrese çeviren sunucudur.IP adresi rakamlardan oluşur, ancak hatırlanması ve yazılımda çıkabilecek problemlerden dolayı bir ad ile eşleştirilir.

Bkz. ALAN ADI

Bkz. ÇEVİRMELİ AĞ

Bkz. DAGITILMIŞ VERİTABANI

IP (İnternet Protocol) adreslerini, ad ve adrese çeviren sunucudur.IP adresi rakamlardan oluşur, ancak hatırlanması ve yazılımda çıkabilecek problemlerden dolayı bir ad ile eşleştirilir.

Bkz. ALAN ADI

Bir bilgisayardan başka bir bilgisayara dosya aktarma işlemidir.

İstemci sunucu mimarisi içinde merkezi depolama ve dosya yönetimini yapan sunuculara verilen isimdir.

İstemci sunucu mimarisindeki bir ağ üzerinden bir dosyanın istemci bilgisayarına indirilmesi işlemidir.

Bkz. DOSYA İNDİRME

Bkz. SÜRÜKLE VE BIRAK

Henüz lisanslı olarak senin olmamış, test etmen için verilmiş ve belirli bir süre sonra kapanacak sürümdür.

Bilgisayarınızın donanım aygıtlarıyla iletişim kurmasını sağlayan yazılımdır. Sürücüler olmadan, bilgisayarınıza bağlı aygıtlar (örneğin, fare veya harici sabit sürücü) düzgün çalışmaz.

Bilgisayardaki bilgiyi taşımak için kullanılan, üzerine demir oksit kaplanmış bir plastik diskin yine plastik bir kap içerisine yerleştirilmesiyle oluşturulmuş manyetik veri saklama ortamdır.

Taşınabilir türden, genellikle ekran ve klavye olmak üzere iki parçadan oluşan kişisel bilgisayarlardır. Bir dizüstü bilgisayar bir masaüstü bilgisayarın klavye, fare ve ekran gibi bileşenlerini tek bir parçada toplar.

DVD “Digital Versatile Disc” kelimelerinin kısaltmasıdır. CD’ye göre, çok daha yüksek kayıt kapasitesine sahiptir.